(“Zaboravljeno Jajce”, Politika, 30.11.2006)

Neki žele da zaborave AVNOJ i Jajce. Nemoguće! Živimo u državi rođenoj u Jajcu 29.11.1943. U njoj još gori jedna od buktinja zapaljenih u tom bosanskom gradiću. Da nije bilo Jajca ne bi bilo ni današnje Srbije. Kosovo bi bilo u Albaniji, naravno bez Srba. A pitanje je da li bi ih bilo i u Vojvodini odnosno Pavelićevom Sremu, Hortijevoj Bačkoj i Hitlerovom Banatu ili bi njihovi leševi plovili Savom i Dunavom! Pirot i Bosilegrad bi bili u Bugarskoj – zemlji uvek spremnoj da služi tuđinu.

Ne bi bilo ni besplatnog školovanja ni lečenja, toplih stanova za milione radnika. Žene ne bi imale pravo glasa itd. Sve je to nama “naša borba dala”. A dosta smo toga već izgubili pod sadašnjim vladama.

Zaboravnima i neukima nije na odmet malo istorije. U jesen 1943. u svetu je besneo Drugi svetski rat. U borbi s Nemcima Sovjeti su krvarili oslobađajući Ukrajinu i Belorusiju, Britanci ginuli u Severnoj Africi i Italiji braneći svoje ostrvo, a Amerikanci se tukli sa sa Japanom u Aziji i na Pacifiku, čije će dubine biti grobnica mnogih američkih vojnika. U Srbiji, četnici su jurili snaše po selima, pili vruću rakiju i naređivali seljacima ko će da zakolje ovcu za sutrašnji ručak. Partizani su tukli po Nemcima pomažuci svoje Saveznike i 29.novembra te godine iz Jajca poslali poruku koja je obišla svet: formiran je AVNOJ! Do tog trenutka Nemačka je osvajala tuđe teritorije i porobljava zemlje i narode. AVNOJ je označio početak oslobađanja porobljenih zemalja. Hitler je besneo: u srcu nemačkog Rajha jugoslovenski partizani osnivaju šest nacionalnih država a onda i zajedničku, saveznu - novu Jugoslaviju.

Šta je AVNOJ značio za Srbiju ?

Zajedničkom NOB Srbija oslobadja područja anektirana od Allbanije (Kosovo), NDH (Srem), Mađarske (Bačka), Nemačke (Banat), Bugarske (srezovi Pirot i Bosilegrad) i konstituiše se u današnjim granicama.

Srpski narod je kao najbrojniji najviše dao u tom ratu, ali i najvise dobio. Srbi su, faktički, imali tri nacionalne drzave: Srbiju, zatim Hrvatsku i BiH koje su po republičkim ustavima bile države Srba i Hrvata, odnosno Srba, Muslimana i Hrvata jer su Srbi u njima bili konstitutivni narod.

Svi Srbi su živeli u jednoj državi – Jugoslaviji i najvise će izgubiti njenom dezintegracijom od strane imperijalistickih sila 1991. Ipak, iako nema Jugoslavije ima Jugoslovena. I kod nas i u svetu. Sada te sile žele da razbiju i Srbiju. Možemo to sprečiti ali samo kao avnojska Srbija, skladna država 24 različita naroda i narodnosti sa svojim kulturama, tradicijama i religijama!

Mnogo se danas priča o novom osmisljavanju “nacionalne strategije” i nude takve strategije “na svakom koraku”. To je uglavnom šund, filozofiranje i “presipanje iz šupljeg u prazno”! AVNOJ, a onda Ustav iz 1974 su najbolja strategija ove zemlje i naroda, aktuelna i za XXI vek!

Stevan Mirković,

general u penziji i predsednik Centra Tito,

11040 Palačkova 4a,